วันที่ 15 กันยายน พ.ศ. 2568 กรมโรงงานอุตสาหกรรมได้เผยแพร่ ร่าง ประกาศกระทรวงอุตสาหกรรม เรื่อง ห้ามโรงงานใช้สารเอชซีเอฟซี-141b (สารไดคลอโรฟลูออโรอีเทน) ในกระบวนการผลิตสารโพลีออลสำหรับผลิตโฟม หรือในกระบวนการผลิตโฟมทุกชนิด พ.ศ. ….

สาระสำคัญ

ประเทศไทยในฐานะประเทศภาคีสมาชิกพิธีสารมอนทรีออล ซึ่งจัดอยู่ในกลุ่มประเทศกำลังพัฒนา (A5 Countries) จะต้องดำเนินการลดและเลิกใช้สารไฮโดรคลอโรฟลูออโรคาร์บอน (Hydrochlorofluorocarbons : HCFCs) ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2556 – 2583 ทั้งนี้ กรมโรงงานอุตสาหกรรม ได้ออกประกาศกรมโรงงานอุตสาหกรรม เรื่อง แนวทางการอนุญาตนำเข้าสารเอชซีเอฟซี (HCFCs) เพื่อใช้ในประเทศ พ.ศ. 2555 ซึ่งเป็นไปตามข้อตัดสินใจที่ 19/6 ของการประชุมรัฐภาคีตามพิธีสารมอนทรีออล ครั้งที่ 19 เมื่อวันที่ 17-21 กันยายน 2550 ที่กำหนดการลดและเลิกการใช้สาร HCFCs ดังนี้

  • ปี พ.ศ. 2558 – 2562 ลดปริมาณการใช้สาร HCFCs ลงร้อยละ 10 จากค่าปีฐาน (พ.ศ. 2556) (ไม่เกิน 834 โอดีพีตัน)
  • ปี พ.ศ. 2563 – 2567 ลดปริมาณการใช้สาร HCFCs ลงร้อยละ 35 จากค่าปีฐาน (ไม่เกิน 602 โอดีพีตัน)
  • ปี พ.ศ. 2568 – 2572 ลดปริมาณการใช้สาร HCFCs ลงร้อยละ 67.5 จากค่าปีฐาน (ไม่เกิน 301 โอดีพีตัน)
  • ปี พ.ศ. 2573 – 2583 คงเหลือปริมาณการใช้สาร HCFCs ในภาคการซ่อมบำรุงเครื่องทำความเย็นและเครื่องปรับอากาศ ร้อยละ 2.5 ต่อปีจากค่าปีฐาน (ไม่เกิน 232 โอดีพีตัน) และเลิกการใช้สาร HCFCs

ในปี พ.ศ. 2583 ประเทศไทย ได้ดำเนินโครงการลดและเลิกใช้สารไฮโดรคลอโรฟลูออโรคาร์บอน ระยะที่ 1 ระหว่าง ปี พ.ศ. 2557 – 2561 (HCFCs Phase out Management Plan stage I; HPMP stage I) เพื่อช่วยเหลือผู้ประกอบการผลิตเครื่องปรับอากาศและผลิตโฟม ในการปรับเปลี่ยนอุปกรณ์กระบวนการผลิต และเสริมสร้างศักยภาพของผู้ประกอบการในการใช้สารทดแทน เช่น การจัดสัมมนาเกี่ยวกับความปลอดภัยในการใช้สารทดแทนสาร HCFC-141b ในภาคอุตสาหกรรมผลิตโฟมโพลียูรีเทน เป็นต้น และได้ดำเนินการสนับสนุนการลดและเลิกใช้สาร HCFCs เช่น

  • ลดปริมาณการใช้สาร HCFCs ในปี พ.ศ. 2561 และ 2562 ร้อยละ 15 จากค่าปีฐาน (ไม่เกิน 788 โอดีพีตัน)
  • ห้ามการผลิตเครื่องปรับอากาศใช้สาร HCFC-22 ที่มีขนาดทำความเย็นต่ำกว่า 50,000 บีทียูต่อชั่วโมง เพื่อจำหน่ายในประเทศ ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม 2560 เป็นต้นไป
  • ห้ามนำเข้าเครื่องปรับอากาศที่ใช้สาร HCFC-22 ที่มีขนาดทำความเย็นต่ำกว่า 50,000 บีทียูต่อชั่วโมง เพื่อจำหน่ายในประเทศ ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม 2560 เป็นต้นไป
  • ห้ามใช้สาร HCFC-141b ในภาคอุตสาหกรรมการผลิตโฟม โดยห้ามใช้สาร HCFC-141b รวมถึงสารโพลีออลที่มีส่วนผสมของสาร HCFC-141b (pre-blended polyol) เป็นสารเป่าโฟมในกระบวนการผลิตโฟมทุกชนิด ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม 2559 เป็นต้นไป ยกเว้นการใช้ในการผลิตโฟมแบบฉีดพ่น (spray foam)

นอกจากนี้ประเทศไทย ได้ดำเนินโครงการลดและเลิกใช้สารไฮโดรคลอโรฟลูออโรคาร์บอนระยะที่ 2 ระหว่างปี พ.ศ. 2563 – 2568 (HCFCs Phase out Management Plan stage II; HPMP stage II)เพื่อช่วยเหลือผู้ประกอบการผลิตโฟมแบบฉีดพ่น (Spray foam) และผลิตตู้เย็น ตู้แช่ เชิงพาณิชย์ ในการปรับเปลี่ยนอุปกรณ์ กระบวนการผลิต และเสริมสร้างศักยภาพของผู้ประกอบการในการใช้สารทดแทน เพื่อสนับสนุนการลดและเลิกใช้สารดังกล่าว เช่น

  • ลดปริมาณการใช้สาร HCFCs ในปี พ.ศ. 2566 ลงร้อยละ 61.8 จากค่าปีฐาน (ไม่เกิน 354 โอดีพีตัน)
  • ห้ามใช้สาร HCFC-141b ในภาคอุตสาหกรรมการผลิตโฟมแบบฉีดพ่น รวมถึงสารโพลีออลที่มีส่วนผสมของสาร HCFC-141b (pre-blended polyol) เป็นสารเป่าโฟมในกระบวนการผลิตโฟมแบบฉีดพ่น (Spray foam) ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม 2567 เป็นต้นไป

ประเด็นสำคัญ

ร่างประกาศกระทรวงอุตสาหกรรมนี้ออกตามความในมาตรา 32 (1) แห่งพระราชบัญญัติโรงงาน พ.ศ. 2535 โดยมีสาระสำคัญห้ามใช้สาร HCFC-141b ในกระบวนการผลิตสารโพลีออลสำหรับผลิตโฟมหรือในกระบวนการผลิตโฟมทุกชนิด ตามพันธกรณีภายใต้พิธีสารมอนทรีออล และเงื่อนไขการขอรับเงินช่วยเหลือแบบให้เปล่าระหว่างรัฐบาลไทยกับคณะกรรมการบริหารกองทุนพหุภาคี ที่กำหนดให้

  • ต้องลดปริมาณการใช้สาร HCFCs ในปี พ.ศ. 2566 ลงร้อยละ 61.8 จากค่าฐาน (ไม่เกิน 354 โอดีพีต้น)
  • ห้ามใช้สาร HCFC-141b ในภาคอุตสาหกรรมผลิตโฟมแบบฉีดพ่นรวมถึงสารโพลีออลที่มีส่วนผสมของสาร HCFC-141b (pre-blended polyol) เป็นสารเป่าโฟมในกระบวนการผลิตโฟมแบบฉีดพ่น (Spray foam) ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม 2567

ผู้ที่สนใจสามารถร่วมแสดงความคิดเห็นต่อ (ร่าง) ประกาศกระทรวงอุตสาหกรรม เรื่อง ห้ามโรงงานใช้สารเอชซีเอฟซี-141b (สารไดคลอโรฟลูออโรอีเทน) ในกระบวนการผลิตสารโพลีออลสำหรับผลิตโฟม หรือในกระบวนการผลิตโฟมทุกชนิด พ.ศ. …. ได้ที่ Link
หากพบข้อสงสัยหรือต้องการสอบถามเพิ่มเติม สามารถติดต่อได้ที่ กองบริหารจัดการวัตถุอันตราย (กรมโรงงานอุตสาหกรรม)  โทรศัพท์ 02-430-6308 ต่อ 1706 หรืออีเมล natchanok.m@diw.mail.go.th (คุณเนตรชนก มาสวัสดิ์)